شنیدن، فراتر از شنیدن صداهاست. شنیدن واقعی، درک عمیق احساسات، نیازها و پیام‌های پنهان پشت کلمات است. در یک رابطه سالم و موفق، هر دو طرف باید شنوندگان فعالی باشند. اما چطور می‌توانیم شنونده بهتری در رابطه‌مان باشیم؟ در اینجا 18 نکته کاربردی برای ارتقای مهارت‌های شنیداری شما ارائه شده است:

• ✅

  حضور کامل داشته باشید:

  هنگام صحبت کردن طرف مقابل، تمام توجه خود را به او معطوف کنید. تلفن همراه خود را کنار بگذارید و از حواس‌پرتی‌های دیگر دوری کنید.
• ✅

  ارتباط چشمی برقرار کنید:

  نگاه کردن به چشمان طرف مقابل، نشان‌دهنده‌ی توجه و علاقه شما به صحبت‌های اوست.
• ✅

  زبان بدن مثبتی داشته باشید:

  سر تکان دادن، لبخند زدن و حالت بدنی باز، نشان می‌دهد که شما فعالانه در حال شنیدن هستید.
• ✅

  سوال بپرسید:

  پرسیدن سوالات مرتبط، نشان می‌دهد که شما به صحبت‌های طرف مقابل علاقه‌مند هستید و می‌خواهید بیشتر بدانید.
• ✅

  صبر داشته باشید:

  اجازه دهید طرف مقابل صحبت‌هایش را کامل کند و از قطع کردن صحبت او خودداری کنید.
• ✅

  قضاوت نکنید:

  سعی کنید بدون پیش‌داوری و با ذهنی باز به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید.
• ✅

  همدلی کنید:

  خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و سعی کنید احساسات او را درک کنید.

• ✅

  احساسات را منعکس کنید:

  احساساتی که طرف مقابل در حال تجربه آن است را شناسایی کرده و به آن اشاره کنید. مثلا بگویید: “به نظر می‌رسد که خیلی ناراحت هستی. “
• ✅

  گوش دادن فعال را تمرین کنید:

  گوش دادن فعال به این معنی است که به طور کامل درگیر فرآیند شنیدن باشید و به طور فعالانه درک خود را نشان دهید.
• ✅

  به لحن صدا دقت کنید:

  لحن صدا می‌تواند اطلاعات مهمی را درباره احساسات طرف مقابل منتقل کند.
• ✅

  به زبان غیرکلامی توجه کنید:

  زبان بدن، حالات چهره و ژست‌ها می‌توانند پیام‌های پنهانی را آشکار کنند.
• ✅

  سکوت را بپذیرید:

  گاهی اوقات سکوت بهترین راه برای نشان دادن همدلی و درک است.

• ✅

  از نصیحت کردن عجولانه خودداری کنید:

  قبل از اینکه کاملاً متوجه مسئله شوید، از ارائه نصیحت یا راه حل خودداری کنید.
• ✅

  به جای پاسخ دادن، گوش دهید:

  هدف شما باید درک طرف مقابل باشد، نه فقط آماده کردن پاسخ خودتان.
• ✅

  تمرین کنید، تمرین کنید، تمرین کنید:

  مهارت شنیدن یک مهارت است که نیاز به تمرین مداوم دارد.
• ✅

  از یک متخصص کمک بگیرید:

  اگر در بهبود مهارت‌های شنیداری خود مشکل دارید، از یک مشاور یا درمانگر کمک بگیرید.

با تبدیل شدن به شنونده‌ای بهتر، نه تنها رابطه‌تان بهبود می‌یابد، بلکه درک عمیق‌تری از دنیای اطراف خود پیدا خواهید کرد.

چطور در رابطه‌تان بهتر شنونده باشید؟ 18 نکته کلیدی

1. حضور کامل داشته باشید

وقتی کسی با شما صحبت می‌کند، تمام توجه‌تان را به او معطوف کنید. تلفن همراه خود را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هر چیزی که می‌تواند حواس شما را پرت کند دوری کنید. ارتباط چشمی برقرار کنید. این نشان می‌دهد که شما به حرف‌های او اهمیت می‌دهید و به او گوش می‌دهید. زبان بدن شما نیز مهم است. رو به روی او بنشینید یا بایستید و حالت بدنی باز و پذیرنده داشته باشید. شانه‌هایتان را شل کنید و دست‌هایتان را روی سینه گره نزنید. ذهنتان را از افکار و قضاوت‌ها پاک کنید. سعی کنید فقط به حرف‌های طرف مقابل گوش دهید و در لحظه حضور داشته باشید. تمرکز خود را بر روی درک دیدگاه او متمرکز کنید، نه پاسخ دادن سریع یا آماده کردن استدلال.

2. فعالانه گوش دهید

شنیدن فعال به این معنی است که فقط به حرف‌های طرف مقابل گوش ندهید، بلکه در فرآیند ارتباط مشارکت فعال داشته باشید. برای نشان دادن اینکه گوش می‌دهید، از عباراتی مانند “آهان”، “متوجه‌ام” یا “درسته” استفاده کنید. مثلا می‌توانید بگویید: “پس منظورت اینه که. . . ” یا “اگر درست فهمیده باشم، تو داری میگی که. . . ” سؤال بپرسید. سؤالات باز بپرسید که طرف مقابل را تشویق کند تا بیشتر توضیح دهد. مثلا به جای پرسیدن “آیا از این موضوع ناراحت شدی؟”، بپرسید “در مورد این موضوع چه احساسی داشتی؟” در سؤال پرسیدن دقت کنید که از قطع کردن صحبت‌های طرف مقابل خودداری کنید. اجازه دهید حرف‌هایش را کامل کند و سپس سؤال خود را بپرسید.

3. همدلی نشان دهید

سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید. همدلی به این معنی نیست که با او موافق باشید، بلکه به این معنی است که می‌توانید دیدگاه او را درک کنید و به احساسات او احترام بگذارید. از عباراتی مانند “متوجه می‌شوم که چرا ناراحت هستی” یا “می‌توانم تصور کنم که چقدر این موضوع برایت سخت بوده است” استفاده کنید. اجازه دهید طرف مقابل بداند که شما احساسات او را می‌بینید و به آنها اعتبار می‌دهید. حتی اگر با نظر او مخالف هستید، سعی کنید احساسات او را درک کنید. گاهی اوقات، فقط اینکه کسی باشد که به حرف‌های شما گوش دهد و شما را درک کند، می‌تواند کمک بزرگی باشد.

4. قضاوت نکنید

سعی کنید بدون پیش‌داوری به حرف‌های طرف مقابل گوش دهید. همه ما تمایل داریم که بر اساس تجربیات و باورهای خود قضاوت کنیم، اما این کار می‌تواند مانع شنیدن موثر شود. به جای اینکه در ذهن خود به دنبال اشتباهات یا نقص‌ها باشید، سعی کنید دیدگاه طرف مقابل را درک کنید. به خودتان یادآوری کنید که همه حق دارند نظرات و احساسات خود را داشته باشند. حتی اگر با نظر او مخالف هستید، سعی کنید به او احترام بگذارید. قضاوت کردن می‌تواند باعث شود که طرف مقابل احساس ناراحتی یا ناامنی کند و از صحبت کردن با شما اجتناب کند.

5. حواس پرتی ها را حذف کنید

همانطور که قبلا ذکر شد، برای شنیدن موثر، باید حواس پرتی ها را حذف کنید. تلفن همراه خود را خاموش کنید یا آن را در حالت سکوت قرار دهید. از تماشای تلویزیون یا انجام کارهای دیگر در حین صحبت کردن خودداری کنید. به دنبال مکانی آرام و خصوصی برای صحبت کردن باشید. به همسرتان یا شریک عاطفی خود اطلاع دهید که می‌خواهید بدون مزاحمت با او صحبت کنید. حتی اگر وقت کمی دارید، بهتر است زمانی را اختصاص دهید که بتوانید بدون حواس پرتی به حرف‌های طرف مقابل گوش دهید. نشان دادن اینکه شما برای صحبت کردن وقت و انرژی می‌گذارید، به طرف مقابل نشان می‌دهد که برای او ارزش قائل هستید.

6. سوالات شفاف کننده بپرسید

اگر چیزی را متوجه نشدید، از پرسیدن سؤالات شفاف کننده نترسید. مثلا می‌توانید بپرسید: “منظورت از این چیست؟” یا “میشه بیشتر توضیح بدی؟” پرسیدن سؤالات شفاف کننده نشان می‌دهد که شما به حرف‌های طرف مقابل گوش می‌دهید و می‌خواهید او را به درستی درک کنید. این کار همچنین می‌تواند به جلوگیری از سوء تفاهم‌ها کمک کند. اگر چیزی را متوجه نشدید، بهتر است بپرسید تا اینکه وانمود کنید که متوجه شده‌اید.

7. زبان بدن خود را کنترل کنید

زبان بدن شما می‌تواند تأثیر زیادی بر نحوه درک شما توسط دیگران داشته باشد. ارتباط چشمی برقرار کنید، اما به طرف مقابل خیره نشوید. حالت بدنی باز و پذیرنده داشته باشید. سر خود را تکان دهید تا نشان دهید که گوش می‌دهید. لبخند بزنید تا نشان دهید که علاقه مند هستید. از قطع کردن صحبت‌های طرف مقابل خودداری کنید. دست به سینه نشوید، زیرا این کار می‌تواند نشان دهنده عدم علاقه یا مخالفت باشد.

8. با حوصله باشید

گاهی اوقات، افراد برای بیان احساسات خود به زمان نیاز دارند. صبور باشید و به طرف مقابل فرصت دهید تا حرف‌های خود را کامل کند. از عجله کردن یا فشار آوردن به او خودداری کنید. به او اطمینان دهید که شما آنجا هستید تا به حرف‌هایش گوش دهید، حتی اگر طول بکشد. گاهی اوقات، فقط اینکه کسی باشد که به حرف‌های شما گوش دهد، می‌تواند کمک بزرگی باشد. با تمرین، می‌توانید مهارت‌های شنیداری خود را بهتر کنید.

9. به احساسات توجه کنید، نه فقط حق با چه کسی است

در بحث ها و گفتگوها، تمرکز نباید فقط روی اینکه حق با چه کسی است باشد. مهمتر از آن، توجه به احساسات طرف مقابل است. گاهی اوقات، افراد فقط می‌خواهند احساس کنند که شنیده و درک شده‌اند، حتی اگر با نظر آنها موافق نباشید. به جای اینکه سعی کنید ثابت کنید حق با شماست، سعی کنید احساسات طرف مقابل را درک کنید و به آنها احترام بگذارید. مثلا می‌توانید بگویید: “من می‌فهمم که چرا ناراحتی” یا “می‌توانم درک کنم که چرا این موضوع برایت مهم است. ” نشان دادن اینکه شما به احساسات طرف مقابل اهمیت می‌دهید، می‌تواند به کاهش تنش و ایجاد ارتباط بهتر کمک کند. گاهی اوقات، بهتر است از حق خود بگذرید تا رابطه خود را حفظ کنید.

10. به نشانه های غیرکلامی توجه کنید

نشانه های غیرکلامی، مانند لحن صدا، زبان بدن و حالات چهره، میتوانند اطلاعات مهمی را در مورد احساسات طرف مقابل ارائه دهند. مثلا اگر کسی با لحن صدای بالا صحبت می کند، ممکن است عصبانی یا هیجان زده باشد. اگر کسی دست به سینه می نشیند، ممکن است ناراحت یا مخالف باشد. اگر کسی اخم می کند، ممکن است ناراضی یا گیج باشد. با توجه به این نشانه ها، می‌توانید درک بهتری از احساسات طرف مقابل داشته باشید و پاسخ مناسبی ارائه دهید.

11. از قطع کردن حرف دیگران خودداری کنید

قطع کردن حرف دیگران، نشانه بی احترامی است و نشان می دهد که شما به حرف های آنها اهمیت نمی دهید. اجازه دهید طرف مقابل حرف های خود را کامل کند، حتی اگر با نظر او مخالف باشید. اگر سوالی دارید، صبر کنید تا او صحبت خود را تمام کند و سپس سوال خود را بپرسید. قطع کردن حرف دیگران می‌تواند باعث شود که طرف مقابل احساس ناراحتی یا ناامنی کند و از صحبت کردن با شما اجتناب کند. اگر به طور تصادفی حرف کسی را قطع کردید، عذرخواهی کنید و اجازه دهید او صحبت خود را ادامه دهد. این نشان می دهد که شما به او احترام می گذارید و برای نظرات او ارزش قائل هستید.

12. از دادن نصیحت های ناخواسته خودداری کنید

دادن نصیحت های ناخواسته، اغلب می‌تواند ناخوشایند باشد و باعث شود که طرف مقابل احساس کند که شما به او گوش نداده اید.گاهی اوقات، افراد فقط می خواهند احساس کنند که شنیده و درک شده اند، نه اینکه نصیحت بشنوند.اگر از شما نصیحت خواستند، با دقت به حرف های آنها گوش دهید و سپس نصیحت خود را ارائه دهید.اما اگر از شما نصیحت نخواستند، فقط به حرف های آنها گوش دهید و به آنها نشان دهید که از آنها حمایت می کنید.به جای دادن نصیحت، می‌توانید سوالات باز بپرسید که طرف مقابل را تشویق کند تا خودش به راه حل برسد.

مثلا می‌توانید بپرسید: “به نظر خودت چه کار باید بکنی؟” یا “چه راه حل هایی به ذهنت می رسد؟” این کار به طرف مقابل کمک می کند تا احساس کند که کنترل بیشتری بر روی موقعیت دارد و می‌تواند راه حل های مناسبی پیدا کند.

13. لحن صدای خود را کنترل کنید

لحن صدای شما می‌تواند تاثیر زیادی بر نحوه درک شما توسط دیگران داشته باشد. اگر با لحن صدای تند یا پرخاشگرانه صحبت کنید، طرف مقابل ممکن است احساس ناراحتی یا تهدید کند. اگر با لحن صدای بی تفاوت یا بی علاقه صحبت کنید، طرف مقابل ممکن است احساس کند که شما به حرف های او اهمیت نمی دهید. سعی کنید با لحن صدای آرام، مهربان و صمیمی صحبت کنید. این کار به طرف مقابل کمک می کند تا احساس راحتی کند و با شما راحت تر صحبت کند. در ضمن، به میزان صدای خود توجه کنید. اگر خیلی آرام صحبت کنید، طرف مقابل ممکن است نتواند شما را به درستی بشنود. اگر خیلی بلند صحبت کنید، طرف مقابل ممکن است احساس کند که شما در حال فریاد زدن هستید.

14. به زبان بدن خودآگاه باشید

همانطور که قبلا ذکر شد، زبان بدن شما می‌تواند تاثیر زیادی بر نحوه درک شما توسط دیگران داشته باشد. به حالات چهره، حرکات دست و پا و وضعیت بدن خود توجه کنید. سعی کنید زبان بدن خود را با پیام کلامی خود هماهنگ کنید. مثلا اگر در حال گوش دادن به حرف های کسی هستید، سر خود را تکان دهید، ارتباط چشمی برقرار کنید و لبخند بزنید. این کار نشان می دهد که شما به او گوش می دهید و به حرف های او اهمیت می دهید. در ضمن، از انجام کارهایی که ممکن است نشان دهنده بی احترامی یا بی علاقگی باشد، خودداری کنید. مثلا دست به سینه ننشینید، به ساعت خود نگاه نکنید و با تلفن همراه خود بازی نکنید.

15. تمرکز خود را بر روی درک دیدگاه دیگران بگذارید

هنگام گوش دادن به حرف های دیگران، تمرکز خود را بر روی درک دیدگاه آنها بگذارید، نه پاسخ دادن سریع یا آماده کردن استدلال. سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و از دیدگاه او به موضوع نگاه کنید. چه چیزی باعث شده است که او اینگونه فکر کند یا احساس کند؟ چه تجربیاتی او را به این نتیجه رسانده است؟ با درک دیدگاه طرف مقابل، می‌توانید ارتباط بهتری با او برقرار کنید و از سوء تفاهم ها جلوگیری کنید. گاهی اوقات، فقط اینکه کسی باشد که به حرف های شما گوش دهد و شما را درک کند، می‌تواند کمک بزرگی باشد.

16. مهارت های گوش دادن فعال را تمرین کنید

بهبود مهارت های گوش دادن، یک فرآیند مداوم است که نیاز به تمرین دارد. هر روز سعی کنید مهارت های گوش دادن فعال را در تعاملات خود با دیگران تمرین کنید. مثلا هنگام صحبت با همسرتان، فرزندانتان، همکارانتان یا دوستانتان، سعی کنید تمام توجه خود را به آنها معطوف کنید، سوالات شفاف کننده بپرسید، همدلی نشان دهید و از قضاوت کردن خودداری کنید. با تمرین مداوم، مهارت های گوش دادن شما بهبود می یابد و می‌توانید ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنید. توجه داشته باشید شما می‌توانید از منابع مختلف آموزشی، مانند کتاب ها، مقالات و دوره های آنلاین، برای بهبود مهارت های گوش دادن خود استفاده کنید.

17. بازخورد بگیرید

از دیگران بازخورد بگیرید تا متوجه شوید که چگونه به عنوان یک شنونده عمل می کنید. از دوستان، خانواده یا همکاران خود بپرسید که آیا شما یک شنونده خوب هستید یا خیر. از آنها بپرسید که چه کارهایی را به خوبی انجام می دهید و چه کارهایی را می‌توانید بهتر کنید. هنگام دریافت بازخورد، سعی کنید پذیرنده باشید و از انتقاد کردن خودداری کنید. از طرف مقابل تشکر کنید که وقت خود را صرف ارائه بازخورد کرده است و از او برای کمک به بهبود خود قدردانی کنید.

18. صبور باشید و به خودتان سخت نگیرید

بهبود مهارت‌های شنیداری نیازمند زمان و تلاش است، پس صبور باشید و به خودتان سخت نگیرید. ممکن است در ابتدا اشتباهاتی مرتکب شوید، اما این طبیعی است. مهم این است که از اشتباهات خود درس بگیرید و به تلاش خود ادامه دهید. با تمرین و صبر، می‌توانید مهارت‌های شنیداری خود را بهتر کنید و روابط قوی‌تری با دیگران برقرار کنید. با تمرکز بر این هدف، می‌توانید بر چالش‌های موجود غلبه کنید و به یک شنونده بهتر تبدیل شوید. به خودتان ایمان داشته باشید و بدانید که می‌توانید.